Nhiều bệnh viện chưa xác định đúng giá trị khi liên doanh, liên kết với các đối tác. Ảnh: TK
Theo đánh giá của KTNN, qua hoạt động liên doanh liên kết bằng nhiều hình thức khác nhau, các BV đã huy động được các nguồn lực trong xã hội, đưa công nghệ, kỹ thuật cao vào công tác KCB, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ KCB, giảm tải BV đồng thời đem lại nguồn thu đáng kể. Chẳng hạn, tại BV Bạch Mai thu liên doanh liên kết đạt hơn 334 tỷ đồng, chiếm 11% tổng thu; BV TƯ Huế đạt 87,1 tỷ đồng, chiếm 9% tổng thu…
Hoạt động liên doanh, liên kết được thực hiện theo Thông tư 15/2007/TT-BYT ngày 12/12/2007 của Bộ Y tế (Thông tư 15) hướng dẫn thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về việc sử dụng tài sản để liên doanh, liên kết hoặc góp vốn liên doanh để mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động dịch vụ của các cơ sở y tế công lập. Song qua thực tế kiểm toán cho thấy, một số BV chưa thực hiện đầy đủ các quy định theo Thông tư này. Cụ thể, tại BV Việt Đức, BV E, BV Lão khoa TƯ, BV TƯ Huế không thực hiện lập đề án liên doanh, liên kết hoặc không lập bổ sung đề án liên doanh, liên kết đối với các trường hợp phát sinh trước ngày Thông tư 15 có hiệu lực. Một số BV không xác định rõ căn cứ, cơ sở để tính toán doanh thu, chi phí, kết quả liên doanh, liên kết, nhất là xác định căn cứ để lập phương án phân chia lợi nhuận giữa BV và đối tác đảm bảo minh bạch. Đặc biệt, việc phân chia lợi nhuận còn thiếu căn cứ (phân chia theo doanh thu; tỷ lệ phân chia thiếu cơ sở, không hợp lý, thu hồi vốn gấp nhiều lần giá trị thiết bị góp liên doanh).
Kết quả kiểm toán cũng chỉ ra một số cơ sở y tế đã không xác định được giá trị và tình trạng của máy móc, thiết bị liên doanh; chưa xác định đúng, đủ giá trị tài sản, đất đai, thương hiệu của BV tham gia liên doanh. Nhiều BV xác định tài sản của đối tác không đúng, thiếu cơ sở, hồ sơ tài liệu chứng minh. Có tình trạng máy móc, thiết bị trong liên doanh chưa được tổ chức có thẩm quyền thẩm định chất lượng; các hoạt động liên doanh như chụp X-quang, siêu âm, xét nghiệm chưa được đánh giá, kiểm chuẩn về mặt chất lượng.
Cùng với việc phân chia lợi nhuận không đảm bảo minh bạch, kết quả kiểm toán cũng cho thấy, hiệu quả kinh tế của hoạt động liên doanh, liên kết tại một số BV còn thấp. Tại BV Nhi TƯ cho thuê nhà, liên doanh chụp cộng hưởng từ nhưng không thu tiền; tại BV Đại học Y dược TP. HCM liên doanh máy xạ hình Prect Symbia E bị lỗ; BV Bạch Mai liên kết 2 hệ thống là máy Gamma Knife và máy gia tốc trong điều trị ung thư chưa phù hợp với thực tế, nguồn thu từ 2 hệ thống này trong năm 2013 là gần 31,5 tỷ đồng nhưng BV chỉ thu về một khoản cho thuê hệ thống Boongke là 2,5 tỷ đồng/1 năm và được thỏa thuận trong hợp đồng như một khoản phân chia liên doanh, liên kết trước thuế. Cá biệt, BV Chợ Rẫy ký hợp đồng liên doanh với Công ty CP Chợ Rẫy –M&C lợi nhuận thu về còn nhỏ hơn tiền cho thuê mặt bằng. Đáng chú ý, KTNN chỉ ra thực tế một số đơn vị cho thực hiện liên doanh, liên kết, cho đối tác đặt máy, trang thiết bị có giá trị nhỏ (BV Chợ Rẫy máy siêu âm tổng qua đen trắng nguyên giá 278,1 triệu đồng và máy thở nguyên giá 267,8 triệu đồng) trong khi đơn vị hoàn toàn có thể huy động vốn góp hoặc sử dụng Quỹ Phát triển hoạt động sự nghiệp để đầu tư mua sắm các thiết bị này.
Báo cáo kiểm toán cũng nêu rõ tình trạng tại một số cơ sở chưa thực hiện công khai minh bạch, niêm yết danh mục và mức thu của từng dịch vụ liên doanh, liên kết để người bệnh biết và lựa chọn dịch vụ. Bên cạnh đó, việc chỉ định chiếu, chụp, xét nghiệm… tại các khoa phòng do chỉ định của bác sỹ nên có thể dẫn đến tình trạng lạm dụng kỹ thuật và tạo thêm chi phí cho bệnh nhân.
Tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh
Đánh giá về hiệu quả thực hiện hoạt động liên doanh, liên kết KCB tại các BV, KTNN cho rằng, việc xây dựng giá không có cơ sở tính toán chi tiết là chưa đảm bảo minh bạch và bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của BV và bệnh nhân.
Từ thực tế trên, KTNN kiến nghị Bộ Y tế cần tăng cường kiểm tra thực hiện Thông tư 15, yêu cầu các BV rà soát lại các hợp đồng liên doanh, kịp thời điều chỉnh các điều khoản bất lợi cho bệnh viện; chấm dứt các trường hợp đặt máy mà BV có thể dùng nguồn Quỹ Phát triển sự nghiệp để đầu tư, mua sắm hoặc có thể sử dụng vốn vay và huy động các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư mua sắm, tránh tình trạng lệ thuộc vào đối tác đặt máy, không kiểm soát được chất lượng máy và chất lượng dịch vụ, thua thiệt về tài chính…
Tiếp thu kiến nghị của KTNN, Bộ Y tế đã chỉ đạo, yêu cầu các BV xem xét và rà soát lại các hoạt động liên doanh, liên kết, hoạt động KCB theo yêu cầu. Bộ Y tế đã ban hành kế hoạch kiểm tra số 885/KH-BYT ngày 12/11/2013 và thành lập 3 đoàn công tác do 3 Thứ trưởng Bộ Y tế làm Trưởng đoàn để kiểm tra đánh giá ở một số tỉnh và đơn vị trực thuộc, trong đó có BV Mắt Trung ương, BV Nhi Trung ương, BV Trường Đại học Y Hà Nội… Sau khi kiểm tra, Bộ Y tế đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-BYT ngày 22/5/2014 về việc tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh công tác xác hội hóa, KCB theo yêu cầu trong cơ sở KCB công lập; đồng thời có Công văn số 4976/BYT-TB-CT ngày 30/7/2014 gửi các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ và UBND các tỉnh chấn chỉnh, tăng cường kiểm tra hoạt động đầu tư sử dụng trang thiết bị y tế trong cơ sở y tế.
ĐĂNG KHOA
