Các dự án, công trình sử dụng vốn TPCP hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng đã góp phần cải thiện hạ tầng giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục ở các địa phương. Ảnh: T.S
Hoàn thiện cơ chế quản lý, điều hành, phân bổ vốn
Báo cáo kiểm toán cho biết, giai đoạn 2010 - 2012 là thời điểm chuyển tiếp từ giai đoạn 2003 - 2010 sang giai đoạn 2010 - 2015, với cơ chế quản lý, phân bổ nguồn vốn TPCP ngày càng được hoàn thiện và phù hợp với tình hình thực tế. Việc quản lý, đầu tư từ nguồn vốn TPCP đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) quan tâm, tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo điều hành.
Trong giai đoạn này, Quốc hội, UBTVQH đã ban hành 9 Nghị quyết, 1 văn bản liên quan đến công tác quản lý, phân bổ vốn TPCP, trong đó đáng chú ý là Nghị quyết 881/2010/UBTVQH12 ngày 4/01/2010 về phân bổ vốn TPCP năm 2010 và thông qua danh mục, mức vốn đầu tư bằng nguồn vốn TPCP cho các dự án, công trình quan trọng trong lĩnh vực giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục và cho phép bổ sung 3 danh mục dự án mới; Nghị quyết 12/2011/QH13 ngày 09/11/2011 về kế hoạch vốn TPCP và thông qua tổng mức đầu tư bằng nguồn vốn TPCP giai đoạn 2011 - 2015 không quá 225 nghìn tỷ đồng, đồng thời bổ sung 40 dự án giao thông, thủy lợi. Tiếp đó, năm 2012 UBTVQH đã ban hành Nghị quyết 473/NQ- UBTVQH13 ngày 27/3/2012 và Quốc hội ban hành Nghị quyết 28/2012/QH13 ngày 21/6/2012 về kế hoạch phân bổ vốn TPCP giai đoạn 2011 - 2015 và cho phép bổ sung 24 dự án.
Triển khai các Nghị quyết, văn bản của Quốc hội và UBTVQH, Chính phủ cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo điều hành cho từng năm, từng giai đoạn và từng lĩnh vực cụ thể. Đặc biệt, cơ chế quản lý, chỉ đạo và phân bổ nguồn vốn giai đoạn 2010 - 2012 đã được đổi mới, chuyển từ ngắn hạn hàng năm sang trung hạn theo giai đoạn. Đây được coi là bước đổi mới quan trọng nhằm phù hợp hơn với đặc điểm hoạt động xây dựng cơ bản và tính chất của nguồn vốn này.
Cùng với đó Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 1792/CT-TTg ngày 5/10/2012 về tăng cường công tác quản lý đầu tư vốn NSNN và vốn TPCP. Thực hiện Chỉ thị này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành văn bản hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương rà soát, lập danh mục các dự án và dự kiến nhu cầu vốn của các dự án được tiếp tục bố trí vốn TPCP giai đoạn 2012-2015 và năm 2012.
Theo đánh giá của KTNN, việc phân bổ vốn TPCP trung hạn đã tạo điều kiện cho các Bộ, ngành, địa phương chủ động trong việc sắp xếp, bố trí nguồn vốn theo thứ tự ưu tiên, trong đó tập trung bố trí vốn cho các dự án có khả năng hoàn thành trong niên độ 2012-2013, giảm dần tỷ lệ nợ đọng trong xây dựng cơ bản, giảm thiểu tình trạng lãng phí do bố trí vốn thiếu tập trung, dàn trải. Kết quả kiểm toán cho thấy, các Bộ, ngành, địa phương đã tiến hành việc rà soát, cắt, giảm, chuyển đổi hình thức đầu tư của 108 dự án với tổng mức đầu tư trên 37 nghìn tỷ đồng; đình hoãn, giãn tiến độ đầu tư sau năm 2015 của 102 dự án, với tổng số tiền 45,3 nghìn tỷ đồng.
Nhiều cố gắng trong quản lý, sử dụng vốn
Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và UBTVQH về phát hành TPCP, dưới sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính cùng các đơn vị đã nỗ lực thực hiện, huy động được nguồn vốn TPCP đáng kể, bổ sung nguồn lực quan trọng để chi đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội. Trong điều kiện NSNN còn nhiều khó khăn lại chịu ảnh hưởng cuộc khủng hoảng tài chính thế giới năm 2009, đồng thời khung lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại cuối năm tăng cao, nhưng Bộ Tài chính cùng các Bộ, ngành liên quan đã huy động vốn để bù đắp bội chi NSNN và chi cho đầu tư phát triển, với tổng số vốn đã huy động trong giai đoạn 2010 - 2012 là trên 299,3 nghìn tỷ đồng.
Theo đánh giá của KTNN, công tác phát hành, quản lý và sử dụng vốn TPCP đã cơ bản đảm bảo đúng quy định, góp phần quan trọng, tích cực trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, xóa đói, giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội; tăng cường an ninh, quốc phòng, đặc biệt là đối với những vùng sâu, vùng xa có nhiều khó khăn.
Các Bộ, ngành và các tỉnh, thành phố được giao quản lý và sử dụng nguồn vốn TPCP đã có nhiều cố gắng trong quá trình triển khai và tổ chức thực hiện quản lý vốn TPCP. Tổng số vốn TPCP đã bố trí đến hết năm 2012 là 281,4 nghìn tỷ đồng.
Theo báo cáo của Chính phủ, tính đến hết năm 2012, đã bố trí vốn TPCP để thực hiện 2.682 dự án; đã hoàn thành được 2.027 dự án (gồm 771 dự án giao thông , 641 dự án thủy lợi , 568 dự án y tế, 46 dự án ký túc xá sinh viên) và hoàn thành 84.155 phòng học.
Các dự án, công trình hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng là những công trình quan trọng, thiết yếu, góp phần cải thiện hạ tầng giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục, đặc biệt là những tuyến đường giao thông quan trọng của đất nước, đường tuần tra biên giới, đường ô tô đến trung tâm xã, vùng nông thôn, vùng núi có nhiều khó khăn; các công trình thủy lợi quan trọng phục vụ sản xuất nông nghiệp chủ động tưới, tiêu và cắt lũ; xóa bỏ trường lớp tạm; xây dựng nhà ở cho giáo viên ở vùng sâu, vùng xa. Qua đó, thúc đẩy sản xuất phát triển, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao dân trí, cải thiện điều kiện chăm sóc sức khỏe của nhân dân…
NGUYỄN HỒNG
