Cần tiếp tục huy động sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các cấp ủy Đảng, chính quyền để thúc đẩy tốc độ giải ngân vốn đầu tư công. Ảnh: P.Tuân
Chậm tiến độ do nhiều khâu
Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng, năm 2020, tổng số vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN được Quốc hội thông qua là 470.600 tỷ đồng. Trong đó, vốn trong nước là 410.600 tỷ đồng, vốn nước ngoài là 60.000 tỷ đồng; tỷ lệ vốn đầu tư của các Bộ, cơ quan T.Ư chiếm 22,9% và vốn đầu tư của các địa phương chiếm 77,1%. Bên cạnh đó, trên cơ sở các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã giao bổ sung kế hoạch đầu tư vốn NSTƯ năm 2020 từ nguồn tăng thu và tiết kiệm chi NSTƯ năm 2018, 2019 cho các Bộ, cơ quan T.Ư, địa phương là 6.973 tỷ đồng. Nhưng đến thời điểm này, chỉ có 38 Bộ, cơ quan T.Ư và 43 địa phương giao chi tiết hết 100% kế hoạch vốn cho các dự án; 5 Bộ, cơ quan T.Ư và 15 địa phương giao chi tiết trên 90% cho các dự án; còn lại 9 Bộ, cơ quan T.Ư và 5 địa phương giao chi tiết dưới 90% cho các dự án.
Tính đến nay, đã có 52/53 Bộ, cơ quan T.Ư và 63/63 địa phương có phương án phân bổ vốn NSNN năm 2020 tuân thủ nguyên tắc, tiêu chí, phân bổ vốn đầu tư công. Tuy vậy, tổng số vốn NSNN mà các Bộ, cơ quan T.Ư và địa phương đã có quyết định/văn bản giao chi tiết cho các dự án đủ điều kiện giải ngân vốn là 455.491 tỷ đồng, đạt 95,4% kế hoạch đầu tư vốn được Thủ tướng Chính phủ giao (477.573 tỷ đồng). Số vốn còn lại chưa giao chi tiết là 22.081 tỷ đồng, trong đó NSTƯ là 15.825 tỷ đồng, ngân sách địa phương là 6.256 tỷ đồng.
Bộ KH&ĐT cũng cho biết, hiện nay, có 9 Bộ, cơ quan T.Ư và 9 địa phương có văn bản đề nghị chuyển trả lại kế hoạch vốn để điều chỉnh cho các Bộ, cơ quan T.Ư và địa phương khác với tổng số vốn là 6.338 tỷ đồng (vốn trong nước là 342 tỷ đồng, vốn nước ngoài là 5.996 tỷ đồng). Đồng thời, Bộ KH&ĐT nhận được đề xuất bổ sung kế hoạch đầu tư vốn NSTƯ năm 2020 của 7 Bộ, cơ quan T.Ư và 31 địa phương với tổng số vốn là 13.509 tỷ đồng.
Chủ trì Hội nghị giao ban trực tuyến với các Bộ, ngành, địa phương trên toàn quốc đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công năm 2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, trong tháng 7 và tháng 8, tình hình giải ngân vốn đầu tư công đã có chuyển biến đáng mừng ở phần lớn các Bộ, ngành, địa phương. Phần lớn các Bộ, ngành, địa phương đều cam kết quyết tâm giải ngân từ 95 - 100% vốn đầu tư công, nhất là những địa phương có số vốn lớn như: TP. HCM, Hà Nội, Hải Phòng.
Tuy nhiên, Thủ tướng nhấn mạnh, vẫn có những hạn chế cần tập trung khắc phục trong những tháng cuối năm để giải ngân được 100% số vốn kế hoạch. Đó là việc giao kế hoạch vốn còn bất cập. Công tác đền bù, giải phóng mặt bằng nhiều nơi thực hiện còn chậm, đây là nút thắt lớn cần phải tháo gỡ. Quy trình, thủ tục đầu tư xây dựng, thanh quyết toán còn phức tạp, nhiều nơi cán bộ, công chức, chủ đầu tư, nhà thầu còn thiếu trách nhiệm.
Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân
Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cũng chỉ rõ, nguyên nhân của tình trạng giải ngân chậm thường do công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu, thay đổi chính sách, năng lực chủ đầu tư, nhà thầu và do một số nguyên nhân chủ quan như công tác lập kế hoạch chưa sát với thực tế và khả năng giao vốn, khả năng giải ngân vốn dẫn đến không phân bổ được hết số vốn kế hoạch. Công tác tổ chức triển khai thực hiện tại các Bộ, cơ quan T.Ư và địa phương còn nhiều bất cập; các cấp, các ngành chưa thực sự vào cuộc, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, chưa rõ nét, công tác đôn đốc nhà thầu triển khai thi công chưa quyết liệt và hiệu quả. Đối với các dự án giải ngân nguồn vốn ODA, nhiều dự án đang phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay với nước ngoài nên chưa đủ cơ sở pháp lý để triển khai. Bên cạnh đó, do tác động nặng nề của đại dịch Covid-19, hầu hết các hoạt động nhập khẩu máy móc, thiết bị, huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn, giám sát, thống nhất với nhà tài trợ đều chậm lại.
Để thúc đẩy tốc độ giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng yêu cầu các địa phương tiếp tục huy động sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các cấp ủy Đảng, chính quyền. Việc giải ngân cần kịp thời nhưng phải bảo đảm chất lượng, chống tham nhũng, tiêu cực; không để xảy ra tình trạng thanh toán khối lượng khống, làm xấu, làm ẩu để có khối lượng mà bỏ qua quy trình kỹ thuật, gây hậu quả nghiêm trọng.
Thủ tướng nhấn mạnh, đối với các dự án đã hoàn thành, cần đẩy nhanh công tác quyết toán. Đối với dự án có khả năng hoàn thành trong năm 2020 thì tập trung hoàn thiện các hạng mục công trình, hoàn tất công tác nghiệm thu, thanh quyết toán vốn cho nhà thầu. Đối với dự án chuyển tiếp hoàn thành sau năm 2020, tăng cường đôn đốc nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, tập trung hoàn thiện thủ tục pháp lý, nghiệm thu khối lượng để đủ điều kiện thanh toán cho nhà thầu. Đối với dự án khởi công mới, khẩn trương lập hồ sơ thiết kế và dự toán, phê duyệt, lựa chọn nhà thầu, sớm thi công. Đồng thời, cần bố trí đầy đủ, kịp thời vốn đối ứng cho các dự án ODA.
PHÚC KHANG
