 |
| Kết quả2020 cho thấy mức độ công khai ngân sách địa phương có dấu hiệu chững lại - Nguồn: CDI |
Điểm số POBI 2020 tăng nhưng còn hạn chế
Ngày 3/6, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) phối hợp với Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) tổ chức Hội thảo Công bố POBI 2020 theo hình thức trực tuyến.
Theo kết quả khảo sát POBI 2020, điểm trung bình về công khai ngân sách tỉnh năm 2020 đạt 69,09 điểm trên tổng số 100 điểm, tăng 3,54 điểm so với kết quả năm 2019.
Năm 2020, có 27 tỉnh công khai “Đầy đủ” tài liệu và thông tin về NSNN, tăng 3 tỉnh so với năm 2019. Số tỉnh công khai “Tương đối đầy đủ” là 29 tỉnh, tăng 2 tỉnh so với năm 2019. Số tỉnh công khai “Chưa đầy đủ” và công khai “Ít” lần lượt là 5 và 2 tỉnh, giảm lần lượt 4 và 1 tỉnh so với năm 2019.
Trong xếp hạng POBI 2020, Vĩnh Long là tỉnh đứng đầu bảng xếp hạng, đạt 93,68 điểm. Đà Nẵng xếp thứ 2 với 92,26 điểm và Bà Rịa-Vũng Tàu xếp thứ 3 với 90,45 điểm.
Hai tỉnh công khai “Ít” thông tin nhất trong kết quả xếp hạng POBI 2020 là Bình Phước (3,84 điểm) và Đắk Lắk (23,41 điểm).
Cũng theo kết quả POBI 2020, năm 2020 ghi nhận nhiều thực hành tốt về công khai ngân sách của 63 tỉnh thành.
Cụ thể, Báo cáo NSNN dành cho công dân là tài liệu có sự cải thiện nhiều nhất về tính sẵn có. Mặc dù đây không phải là tài liệu bắt buộc phải công khai theo Luật NSNN 2015 nhưng đã có 22 tỉnh có công khai tài liệu này trong năm 2020, tăng 8 tỉnh so với năm 2019.
Kết quả POBI 2020 cũng cho thấy sự tiến bộ vượt bậc về tính thuận tiện, khi 100% số tỉnh có thư mục công khai ngân sách và đa số các tài liệu được công khai dưới dạng Word/Excel hoặc định dạng PDF, dễ dàng sử dụng và chuyển đổi.
Bên cạnh đó, năm 2020 là năm đầu tiên thực hiện khảo sát về tính liên tục của các tài liệu được công khai. Kết quả khảo sát cho thấy, có 49 tỉnh (77,78%) công bố tài liệu dự toán ngân sách tỉnh trình hội đồng nhân dân tỉnh liên tục trong 3 năm; 52 tỉnh (82,54%) công bố tài liệu dự toán được hội đồng nhân dân tỉnh quyết định được duyệt liên tục trong 3 năm và 51 tỉnh (80,95%) công bố báo cáo quyết toán ngân sách tỉnh đã được hội đồng nhân dân tỉnh phê chuẩn liên tục trong 3 năm.
Ngoài ra, kết quả khảo sát POBI 2020 cũng cho thấy, trong số 5 tài liệu khuyến khích công khai (không tính điểm POBI 2020), tài liệu được các tỉnh công khai nhiều nhất là Dự thảo kế hoạch tài chính tỉnh 05 năm 2021-2025, với 31 tỉnh có công bố.
Dự thảo kế hoạch tài chính ngân sách tỉnh 3 năm 2021-2023 có 27 tỉnh công bố; tài liệu Hướng dẫn xây dựng dự toán ngân sách năm 2021 có 24 tỉnh công bố. Có 16 tỉnh có công bố Báo cáo tài chính của tỉnh và chỉ có 02 tỉnh có công bố kết quả kiểm toán ngân sách tỉnh của Kiểm toán Nhà nước trong ít nhất 1 năm 2017, 2018 hoặc 2019.
Cần tiếp tục cải thiện mức độ công khai ngân sách
Mặc dù mức độ công khai thông tin ngân sách địa phương tiếp tục có cải thiện, tuy nhiên kết quả POBI 2020 cho thấy sự cải thiện về số điểm POBI đang có dấu hiệu chững lại. Theo đó, các tỉnh cần phải tiếp tục nỗ lực, để cải thiện mức độ công khai minh bạch ngân sách và tạo cơ hội cho sự tham gia của người dân.
Cụ thể, về tính đầy đủ, mặc dù có sự cải thiện so với năm 2019, nhưng tài liệu dự thảo dự toán và dự toán được quyết định vẫn có số lượng các tỉnh công bố đầy đủ tương đối thấp, lần lượt chỉ là 26 và 28 tỉnh.
Về tính tin cậy, kết quả khảo sát POBI 2020 cho thấy, việc lập dự toán ngân sách của các tỉnh năm 2020 chưa đảm bảo tin cậy cho quá trình thực hiện thực tế. Đặc biệt là đối với dự toán thu ngân sách, chỉ có 9 tỉnh có mức chênh lệch giữa số dự toán và số quyết toán dưới 5%; trong khi có tới 35 tỉnh có mức chêch lệch trên 15%. Tương tự như vậy, đối với dự toán chi đầu tư phát triển cũng chỉ có 8 tỉnh có mức chênh lệch dưới 5% và 35 tỉnh có mức chênh lệch trên 15%.
Về tính kịp thời, mặc dù các tỉnh đã chủ động hơn trong việc công bố kịp thời các loại tài liệu theo đúng quy định của Luật NSNN 2015 và Thông tư 343/2016/TT-BTC nhưng vẫn còn khoảng trên 20% số tỉnh chưa thực hiện đúng theo quy định, tức công bố chậm hơn so với thời hạn.
Đối với sự tham gia của người dân, kết quả khảo sát POBI 2020 về mức độ tham gia của người dân cho thấy, nhìn chung các tỉnh vẫn ít tạo điều kiện để người dân tham gia vào quy trình ngân sách. Số điểm quy đổi trung bình của 63 tỉnh thành phố là 39.25 điểm, gần như không có sự cải thiện so với năm 2019 (38,02 điểm).
Đánh giá về kết quả POBI 2020, đại diện nhóm nghiên cứu PGS.TS Nguyễn Đức Thành - Nguyên Viện trưởng VEPR nhận định: Năm 2020 là năm thứ tư thực hiện xếp hạng chỉ số công khai ngân sách của các địa phương. Theo đó, kết quả cho thấy sự cải thiện về điểm số POBI đang có dấu hiệu chững lại.
Tuy nhiên, điểm tích cực là nhiều tỉnh trước đây thứ hạng rất thấp, chưa quan tâm thực hiện công khai minh bạch ngân sách thì năm 2020 đã có cải thiện đáng kể. Ngoài ra nhóm điểm cao, nhóm các tỉnh có truyền thống công khai minh bạch ngân sách, tuân thủ luật ngân sách, thì vẫn giữ được phong độ ổn định.
“Kết quả khảo sát là công cụ giúp các địa phương và cơ quan trung ương tham chiếu, đo lường mức độ công khai, minh bạch trong quản lý NSNN tại các tỉnh. POBI cũng là công cụ hỗ trợ Việt Nam thực hiện cải cách hành chính và tài khoá tốt hơn, góp phần hoàn thành mục tiêu phát triển bền vững SDG 16 về minh bạch, giải trình có sự tham gia của người dân” – ông Thành nhấn mạnh./.
DIỆU THIỆN
