 |
| Ảnh minh họa. Ảnh: tapchitaichinh.vn |
Tăng trưởng… nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro
Bộ Tài chính cho biết,6 tháng đầu năm 2021, khối lượng phát hành TPDN riêng lẻ là 168.702 tỷ đồng; tăng 3,2% so với cùng kỳ năm 2020; khối lượng phát hành ra công chúng là 15.375 tỷ đồng, tương đương 50,3% khối lượng phát hành của năm 2020, chiếm 8,3% tổng khối lượng TPDN phát hành. Điều này cho thấy, thị trường TPDN bước đầu có sự dịch chuyển từ phát hành riêng lẻ sang phát hành ra công chúng. Đây là tín hiệu tốt trên thị trường.
Tổ chức tín dụng (TCTD) là nhà phát hành lớn nhất chiếm 40,2% tổng khối lượng phát hành. Khối lượng trái phiếu của DN bất động sản giảm 55,5% so với cùng kỳ năm 2020 (chiếm 13,2% tổng khối lượng phát hành). Lãi suất phát hành bình quân 6 tháng là 7,9%/năm, giảm 1,6%/năm so với cùng kỳ năm 2020 (9,5%/năm).
Công ty chứng khoán là nhà đầu tư chính trên thị trường sơ cấp, chiếm 44,4% tổng khối lượng phát hành, TCTD chiếm 25% tổng khối lượng phát hành. Tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mua TPDN riêng lẻ trên thị trường sơ cấp chiếm 5,7% khối lượng phát hành, giảm mạnh so với tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân năm 2020 (là 12,68%). Điều đó cho thấy, các quy định mới tại Nghị định 153 có tác động hạn chế các đối tượng nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư này.
Bên cạnh những kết quả tích cực, thị trường TPDN vẫn còn những rủi ro tiềm ẩn cho DN, nhà đầu tư và thị trường:
DN huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn và khả năng trả nợ. Tuy nhiên, trường hợp DN phát hành khối lượng lớn trái phiếu, lãi suất cao nhưng sử dụng vốn không hiệu quả hoặc tình hình sản xuất kinh doanh gặp khó khăn, hoặc lĩnh vực mà DN hoạt động gặp khó khăn, dẫn đến DN không hoàn trả được gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư sẽ gây bất ổn cho thị trường trái phiếu nói riêng và thị trường tài chính nói chung.
Với nhà đầu tư, pháp luật quy định chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là đối tượng được mua và giao dịch TPDN riêng lẻ. Do đó, mọi hành vi “lách” các quy định của pháp luật để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp với mục đích để mua TPDN riêng lẻ sẽ trực tiếp gây rủi ro cho nhà đầu tư và nhà đầu tư có thể không thu hồi được số tiền mua trái phiếu. Thậm chí, nhà đầu tư có thể vi phạm quy định của pháp luật nếu cơ quan quản lý nhà nước phát hiện.
Bên cạnh đó, có hiện tượng tổ chức cung cấp dịch vụ như: công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại (NHTM) chào mời, phân phối TPDN không đúng đối tượng cho nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, các trường hợp này sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật. Bộ Tài chính, UBCKNN sẽ tăng cường kiểm tra việc cung cấp dịch vụ về TPDN của các tổ chức cung cấp dịch vụ để xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm.
Giảm thiểu rủi ro, minh bạch thị trường
Để thị trường TPDN phát triển công khai, minh bạch và giảm thiểu rủi ro, tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể tham gia huy động vốn trên thị trường, Bộ Tài chính khuyến nghị:
Việc phát hành trái phiếu phải gắn với dòng tiền và tính khả thi của phương án sản xuất kinh doanh, năng lực tài chính của DN, đảm bảo khả năng trả các khoản nợ đến hạn, trong đó có trả nợ lãi, gốc trái phiếu. Khi phát hành TPDN, DN phải tuân thủ quy định của pháp luật, công bố công khai thông tin về tình hình tài chính, phương án sản xuất kinh doanh, điều kiện, điều khoản của trái phiếu, các cam kết kèm theo trái phiếu, sử dụng vốn đúng mục đích nêu trong phương án phát hành và định kỳ có báo cáo về tình hình tài chính, tình hình sử dụng vốn.
| Nhà đầu tư cần yêu cầu DN phát hành trái phiếu/tổ chức môi giới cung cấp đầy đủ các thông tin: DN phát hành, mục đích phát hành; có tài sản đảm bảo hay không; cam kết của DN phát hành; kỳ hạn phát hành và phương thức trả nợ gốc, lãi; tình hình tài chính của DN phát hành; quy trình, hồ sơ về xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp đối với các nhà đầu tư cá nhân. |
Nhà đầu tư đặc biệt lưu ý: Không mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của DN phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Việc các tổ chức cung cấp dịch vụ (công ty chứng khoán, NHTM) phân phối TPDN không có nghĩa các tổ chức này đảm bảo an toàn cho việc đầu tư TPDN. Đây chỉ là DN cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ DN phát hành mà không chịu trách nhiệm về việc DN có hoàn trả được gốc, lãi trái phiếu khi đến hạn. Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của DN phát hành./.
| Triển khai Luật Chứng khoán và Luật DN, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành 3 Nghị định quy định về chào bán và giao dịch TPDN, bao gồm: Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định về chào bán và giao dịch TPDN riêng lẻ, chào bán TPDN ra thị trường quốc tế; Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán (gồm nội dung quy định về phát hành trái phiếu DN ra công chúng); Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán. |
HỒNG NHUNG
