 |
| Bãi biển Clearwater, Florida, Mỹ ngày 17/3 đông như nêm dù nhiều cửa hàng, tiệm ăn, quán bar ở Mỹ buộc phải đóng cửa để làm chậm sự lây lan của dịch bệnh Covid-19 - Ảnh: REUTERS |
"Các bạn không bất khả chiến bại"
Đó là lời cảnh báo của ông Tedros Adhanom Ghebreyesus - Tổng giám đốc Tổ chức y tế thế giới (WHO) dành cho người trẻ.
Kể từ khi Covid-19 xuất hiện và lan rộng thành đại dịch toàn cầu, những lời khuyên dịch tễ từ WHO và chính phủ các nước đều có điểm chung là: người cao tuổi phải đặc biệt cẩn thận, vì càng nhiều tuổi, rủi ro thiệt mạng càng lớn.
Lời khuyên đó xuất phát từ thực tế, khi tỷ lệ lớn những người thiệt mạng vì virus corona thuộc nhóm trên 70 tuổi hoặc bệnh nhân có bệnh lý nền. Ở Ý - đất nước với số ca thiệt mạng nhiều nhất thế giới (hơn 13.000 người theo số liệu ngày 2/4) có cơ cấu dân số thuộc dạng "già cỗi" ở châu Âu với tỉ lệ 23%. Tây Ban Nha cũng có tỷ lệ dân số già lên tới 17%, tương đương hơn 7 triệu người, và số người thiệt mạng trong đại dịch lần này cũng đã hơn 10.000.
Tuy nhiên, chính những thông tin này lại vô tình tạo ra niềm tin cho người trẻ, rằng việc nhiễm virus với họ sẽ chẳng gây nguy hiểm. "Nó sẽ chỉ giống một cơn cảm cúm", nhiều người đã nghĩ như vậy. Và phải nói rằng, đó là một suy nghĩ hoàn toàn sai lầm.
Tổng giám đốc WHO - ông Tedros Adhanom Ghebreyesus đã phải lên tiếng cảnh báo vào cuối tháng 3 về sự chủ quan của người trẻ trong đại dịch lần này.
"Loại virus này có thể đưa bạn vào viện hàng tuần, thậm chí giết chết các bạn. Hiện tại, những người dưới 50 tuổi đang chiếm phần lớn số bệnh nhân cần nhập viện" - ông chia sẻ.
Và thực tế đã cho thấy là ông đã đúng. Ngày 29/3, một em bé sơ sinh tại bang Illinois, Mỹ đã thiệt mạng vì nhiễm Covid-19. Ngày 1/4, Mỹ tiếp tục ghi nhận thêm một em bé sơ sinh 6 tuần tuổi tại bang Connecticut tử vong.
Nếu bạn vẫn cho rằng nạn nhân chỉ là trẻ em với hệ miễn dịch còn yếu, thì cuối tuần trước, tiểu bang Los Angeles xuất hiện trường hợp thiếu niên tử vong sau khi nhiễm virus, dù trước đó sức khỏe hoàn toàn bình thường. Còn tại Anh, ít nhất có 2 thiếu niên tử vong, một người 19 tuổi, một người mới 13 tuổi, và cả hai không hề có tiền sử bệnh lý nền.
Tại Việt Nam, đa số bệnh nhân nhiễm Covid-19 ở Việt Nam dưới 50 tuổi. Khoảng 70% số ca nhiễm nCoV đến nay nằm trong nhóm tuổi từ 20 đến 49, đông nhất là nhóm tuổi 20.
Đến ngày 3/4, cả nước ghi nhận 233 ca dương tính với nCoV, trong đó 38 người nước ngoài và 195 người Việt bao gồm cả trong nước và nhập cảnh.
Theo thống kê từ Bộ Y tế, số bệnh nhân ở độ tuổi 20 là 80 ca, chiếm tỷ lệ cao nhất, 40%. Tiếp đó đến nhóm tuổi 30 và 40, gần bằng nhau ở mức hơn 15%. Điều này có thể giải thích bởi số ca nhiễm ở Việt Nam phần lớn từ nguồn bên ngoài vào. Các độ tuổi này rơi vào nhóm du học sinh, người lao động từ nước ngoài trở về.
Nhóm tuổi 10-19 phần lớn cũng là du học sinh hoặc trẻ em từ nước ngoài theo cha mẹ về nước. Số trẻ bị lây nhiễm trong nước ít, có một ca lây gián tiếp từ bệnh nhân 34 ở Bình Thuận. Trẻ dưới 9 tuổi đều lây từ người trong gia đình. Kể từ sau Tết, hầu hết học sinh từ THCS trở xuống nghỉ học, đây có thể coi là yếu tố hạn chế sự lây lan ở lứa tuổi này. Chưa ghi nhận trẻ em nào bị lây bệnh từ môi trường học đường.
 |
| Biểu đồ nhiễm virus Corona theo lứa tuổi tại Việt Nam - Ảnh: Bộ Y tế |
Nhóm người cao tuổi chỉ chiếm tỷ lệ 10% số bệnh nhân, trong đó tuổi 60 có 17 ca (gần 8%), tuổi 70 có 4 ca (gần 2%) và tuổi 80 duy nhất một cụ bà bị nhiễm khi nằm viện Bạch Mai. Tuy nhiên có đến ba trong bốn ca nặng thuộc nhóm cao tuổi, gồm bác gái của bệnh nhân 17, 64 tuổi; hai bệnh nhân Anh 69 và 74 tuổi.
Dù ở Việt Nam, tỷ lệ người trẻ tuổi nhiễm bệnh cao là do quá trình nhập cảnh. Tuy nhiên, điều đó cũng cho thấy một sự thật rằng, người trẻ không hề bất khả chiến bại và vẫn là đối tượng tấn công của Covid-19. Thậm chí những người trẻ còn là nguồn lây lan virus mạnh mẽ nếu chủ quan, không đề phòng và tự cách ly bản thân.
Không ai là an toàn trước Covid-19
Các nghiên cứu về đại dịch Covid-19 chỉ ra rằng, 8/10 người có triệu chứng nặng đều trên 65 tuổi. Tuy nhiên, điều này có nghĩa sẽ có 2 người trẻ hơn độ tuổi ấy. Và khi nhân lên với quy mô toàn cầu, rõ ràng sẽ có rất nhiều người trẻ phải đối mặt với tình huống sinh tử vì virus Corona.
Trên thực tế, những người dưới 50 tuổi đáng lẽ phải có hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn nhóm người già. "Khỏe" có nghĩa là cơ thể họ có khả năng nhận ra tác nhân ngoại xâm - như virus Corona nhanh hơn, rồi tiến hành sản xuất kháng thể chống lại virus sớm hơn. Trước khi virus có thể gây ra các triệu chứng nguy hiểm, hệ miễn dịch của họ lẽ ra có thể kịp giải quyết để cơ thể sớm hồi phục. Những gì họ phải chịu có lẽ chỉ là một trận sốt, những cơn ho khan và cảm giác mệt mỏi mà thôi.
Nhưng trớ trêu thay, cũng chính hệ miễn dịch của người trẻ lại trở thành vấn đề, và vấn đề này đã được xác nhận xảy ra ở những trường hợp người trẻ tử vong vì virus chủng mới.
Trong quá trình nhận biết và chuẩn bị tấn công virus, một số tác nhân chưa xác nhận - có thể là từ gene hoặc từ môi trường - đã khiến hệ miễn dịch có những phản ứng quá đà. Khi ấy, các tế bào viêm - được gọi là Cytokine (loại protein giúp tạo môi trường thù địch cho tác nhân bên ngoài) sẽ tạo ra một chuỗi phản ứng rất mạnh là "bão Cytokine".
Phản ứng này là một phần của hệ miễn dịch, dù không phổ biến. Nhưng khi nó xảy ra, hệ miễn dịch sẽ không thể kiểm soát sau khi kích hoạt. Quá trình tế bào sưng viêm sẽ tiếp tục xảy ra, lan rộng với tốc độ không thể kiểm soát, khiến dịch lỏng tràn vào phổi và gây khó khăn cho đường hô hấp.
Số dịch lỏng này lại là môi trường hoàn hảo để "nuôi" số vi khuẩn vốn được cơ thể kềm giữ. Vi khuẩn nhân lên, phổi cũng sưng lên, tạo ra những điểm mù trên phim chụp. Đó chính là viêm phổi, và đòi hỏi bệnh nhân phải nhập viện điều trị khẩn cấp.
Cơn bão Cytokine kéo dài có thể khiến hệ hô hấp ngưng hoạt động hoàn toàn. Đường thở bị tắc nghẽn, trong khi tế bào không thể hấp thụ thêm oxy. Nếu không được chữa trị kịp thời, nạn nhân sẽ chết, bất kể là độ tuổi nào.
Có một giả thuyết khác về hiện tượng này, liên quan đến các y bác sĩ. Trên thực tế, chúng ta đã phải chứng kiến rất nhiều bác sĩ và y tá trẻ, khỏe mạnh phải nhập viện điều trị vì nhiễm virus Corona. Riêng tại Ý, hơn 50 bác sĩ đã thiệt mạng vì dịch bệnh. Tuy nhiên với các nhân viên y tế, việc phải liên tục tiếp xúc với nguồn bệnh chính là vấn đề.
Khi phải tiếp xúc với quá nhiều rủi ro và không may nhiễm bệnh, hệ miễn dịch sẽ không thể giải quyết kịp đợt virus đầu tiên trước khi đợt kế tiếp ập tới. Cứ như vậy, người bệnh sẽ phát triệu chứng rất nặng.
AN CHI (tổng hợp)
