Đổi mới nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp

Nhiều khó khăn khi chuyển đổi công ty nông, lâm nghiệp

Thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị định số 118/2014/NĐ-CP về sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp, đến nay, cả nước có 160/256 công ty hoàn thành sắp xếp, chuyển sang hoạt động theo mô hình mới, chiếm 62,5%. Đến cuối năm 2019, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) dự kiến sẽ hoàn thành việc sắp xếp, chuyển đổi 69 công ty nông, lâm nghiệp…

Theo đánh giá của Bộ NN&PTNT, các DN sau sắp xếp, hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả hơn, các chỉ tiêu doanh thu, lợi nhuận đều tăng so với trước khi chuyển đổi. Đơn cử như Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam, trước khi sắp xếp có vốn chủ sở hữu là 2.306 tỷ đồng thì nay tăng 190% lên 4.387 tỷ đồng, lợi nhuận tăng từ 164 tỷ đồng lên 834 tỷ đồng. Đặc biệt, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) Lâm nghiệp Yên Thế Bắc Giang đang mở ra hướng hoạt động hiệu quả khi chuyển thành công ty TNHH 2 thành viên với thành viên thứ 2 góp vốn triển khai nhà máy chế biến là một dự án độc lập.

Mặc dù vậy, công tác sắp xếp, đổi mới các công ty nông, lâm nghiệp tại một số địa phương vẫn còn nhiều hạn chế. Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Đỗ Đức Duy cho biết, trong 4 công ty lâm nghiệp của tỉnh thì công ty có vốn cao nhất là 5,3 tỷ đồng, không đầu tư chế biến được. Đất rừng thì chỉ quản lý được 70%, còn lại vẫn giáp ranh, nên hay xảy ra tranh chấp. Giờ bán cổ phần cho cán bộ nhân viên theo quy định thì cũng còn hơn 1 tỷ đồng vốn nhà nước, cũng không mở rộng sản xuất kinh doanh được và cũng không kêu gọi được nhà đầu tư chiến lược được khi vốn nhà nước dưới 51%.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Đặng Huy Hậu cho hay, tỉnh sở hữu đất rừng nhiều, nhưng dưới đất rừng có nhiều khoáng sản, vì vậy, tỉnh hướng đến phương án thành lập công ty TNHH 2 thành viên trở lên. Tuy nhiên, Nghị định số 118/2014/NĐ-CP sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp quy định còn chung chung, không nêu rõ nên tỉnh gặp nhiều khó khăn trong triển khai.

Sớm rà soát tháo gỡcác vướng mắc

Nói về vướng mắc trong quá trình chuyển đổi công ty nông, lâm nghiệp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Võ Thành Thống thừa nhận, các quy định chuyển đổi công ty TNHH MTV sang hoạt động theo mô hình công ty TNHH 2 thành viên trở lên hiện nay còn chưa cụ thể, gây lúng túng trong triển khai. Chế tài xử lý trách nhiệm và cam kết của các nhà đầu tư tham gia góp vốn khi chuyển đổi DN chưa chặt chẽ, dẫn đến nhiều nhà đầu tư cam kết góp vốn nhưng không thực hiện hoặc thực hiện rất chậm.

Theo ông Thống, chuyển đổi vốn điều lệ phải bảo đảm các điều kiện như đối với DN cổ phần hóa. Điều kiện này nhằm nâng cao chất lượng việc chuyển đổi, tránh việc lợi dụng hình thức này để không thực hiện các hình thức khác khi DN lâm vào tình trạng yếu kém. Ưu tiên thực hiện cổ phần hóa, chỉ thực hiện chuyển đổi thành công ty TNHH 2 thành viên trở lên trong trường hợp cần giới hạn số lượng nhà đầu tư tham gia góp vốn liên quan đến quốc phòng an ninh hoặc các trường hợp do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Để đạt được mục tiêu đến năm 2020 cơ bản hoàn thành công tác sắp xếp, đổi mới các công ty nông, lâm nghiệp. Bộ NN&PTNT đề xuất, cần bổ sung vốn điều lệ đối với DN 100% vốn nhà nước, cơ chế chuyển công ty nông, lâm nghiệp thành công ty TNHH 2 thành viên trở lên, bảo đảm minh bạch, hiệu quả, nhất là vấn đề tỷ lệ vốn nhà nước, nhà đầu tư chiến lược. Mặt khác, cần có cơ chế xử lý tiền thuê đất, thuế của các công ty nông, lâm nghiệp còn tồn đọng do thay đổi cơ chế, chính sách về đất đai khi chưa ký hợp đồng thuê đất, nhất là đối với các công ty lâm nghiệp.

Tại buổi Tọa đàm Mô hình sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp được tổ chức mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ - Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển DN yêu cầu, để hoàn thành sắp xếp, chuyển đổi các công ty nông, lâm nghiệp vào năm 2020, các Bộ, ngành, địa phương cần rà soát, nghiên cứu kỹ để tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình sắp xếp như phá sản đối với công ty nông, lâm nghiệp. Nếu không cho phá sản thì cần nghiên cứu cơ chế tài chính đặc thù để xử lý tắc nghẽn khi giải thể.

Đối với cổ phần hoá, Phó Thủ tướng cho rằng, cần tính toán rõ trường hợp nào Nhà nước phải nắm cổ phần chi phối, trường hợp nào bán hết cho thành phần kinh tế khác, trường hợp nào Nhà nước giữ quyền phủ quyết với tỷ lệ nắm giữ 36% cổ phần. Chính phủ sẽ để thẩm quyền này cho địa phương, đơn vị quyết định để xử lý các vấn đề sau cổ phần hoá; với hình thức công ty TNHH 2 thành viên, Bộ KH&ĐT khẩn trương xây dựng cơ sở pháp lý, khuôn khổ luật pháp để các DN này hoạt động hiệu quả.