Kiểm toán Nhà nước Việt Nam: Đóng góp tích cực cho sự phát triển của cộng đồng ASOSAI

Chủ động phát huy vai trò thành viên Ban Điều hành ASOSAI

Tháng 01/1997, KTNN đã chính thức trở thành thành viên của ASOSAI. Năm 2009, tại Đại hội ASOSAI 11 ở Paskistan, lần đầu tiên sau hơn 10 năm gia nhập Tổ chức, KTNN đã trở thành thành viên Ban Điều hành (BĐH) ASOSAI nhiệm kỳ 2009-2012. Sự kiện này đã mở ra giai đoạn hội nhập quốc tế mới của KTNN.

Từ khi trở thành thành viên BĐH ASOSAI giai đoạn 2009-2012, KTNN đã không ngừng củng cố tiếng nói và vai trò của mình trong quá trình phát triển Tổ chức. KTNN đăng cai tổ chức thành công nhiều sự kiện quan trọng của ASOSAI và được cộng đồng đánh giá cao, tiêu biểu là Kỳ họp BĐH ASOSAI lần thứ 42 tại Hà Nội vào tháng 8/2010. Kỳ họp này được ASOSAI đánh giá là một trong những sự kiện thành công nhất của Tổ chức từ trước tới nay. Tại đây, KTNN đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng vào văn kiện của Kỳ họp, nhất là việc nâng trách nhiệm, uy tín của các SAI (cơ quan kiểm toán tối cao) đối với kiểm toán tài chính công và những giải pháp để rút ngắn khoảng cách, trình độ giữa các SAI thành viên trong ASOSAI. Đặc biệt, KTNN đã góp phần vào việc thông qua Kế hoạch chiến lược ASOSAI giai đoạn 2011-2015.

Bên cạnh đó, tại cuộc gặp với Ban Thư ký ASOSAI, nhằm thảo luận, chuẩn bị cho Kỳ họp BĐH ASOSAI lần thứ 43 tại Thổ Nhĩ Kỳ, KTNN đã tập trung góp ý về: hoạt động đào tạo của ASOSAI, các hoạt động được ASOSAI tài trợ, việc thực hiện Kế hoạch chiến lược ASOSAI giai đoạn 2011-2015, chương trình hợp tác giữa ASOSAI với IDI (Cơ quan Sáng kiến phát triển thuộc Tổ chức quốc tế Các cơ quan Kiểm toán tối cao) và EUROSAI (Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao châu Âu).

Thành công trong việc thực hiện vai trò thành viên BĐH ASOSAI nhiệm kỳ 2009-2012 là một trong những tiền đề, động lực để KTNN Việt Nam đề ra mục tiêu chiến lược quan trọng nhằm tiếp tục hội nhập sâu rộng, toàn diện trong cộng đồng này. Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2020 nêu rõ: “Phát huy hiệu quả vai trò thành viên BĐH ASOSAI 12 và tổ chức đăng cai thành công các hội nghị BĐH ASOSAI, tiến tới đăng cai Đại hội ASOSAI giai đoạn 2015-2020”.

Trên tinh thần đó, ngay khi được lựa chọn là SAI chủ nhà của Đại hội ASOSAI 14, đồng thời là thành viên BĐH ASOSAI giai đoạn 2015-2024 và là Chủ tịch BĐH ASOSAI nhiệm kỳ 2018-2021 tại Đại hội ASOSAI 13 năm 2015 ở Malaysia, KTNN Việt Nam đã tiế́p tục khẳng định tầm ảnh hưởng của mình đối với cộng đồng khu vực. Để đạt được mục tiêu này, KTNN Việt Nam đã chủ động xây dựng và ban hành Kế hoạch hành động thực hiện vai trò Chủ tịch và thành viên BĐH ASOSAI giai đoạn 2015-2024 (Kế hoạch hành động) vào cuối năm 2015. Kế hoạch hành động gồm 5 nhiệm vụ chủ yếu: tăng cường năng lực cán bộ thực hiện hoạt động hội nhập, hợp tác quốc tế của KTNN; thực hiện nhiệm vụ là Chủ tịch và thành viên BĐH ASOSAI; tuyên truyền về ASOSAI, Kế hoạch hành động ASOSAI; tổ chức Đại hội; chuẩn bị cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động hợp tác trong khuôn khổ ASOSAI.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc từng nhiều lần nhấn mạnh: “Việc triển khai thực hiện Kế hoạch hành động sẽ giúp KTNN tiếp tục nâng cao vai trò, vị thế, hiệu quả hoạt động trong khuôn khổ ASOSAI và các tổ chức quốc tế khác; nâng cao năng lực chuyên môn và thể chế theo thông lệ quốc tế; góp phần thực hiện chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước về chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2020”.

Nỗ lực hợp tác, hoạt động vì lợi ích chung của nền kiểm toán khu vực

Bên cạnh việc thể hiện tốt vai trò là thành viên BĐH ASOSAI, KTNN còn trực tiếp thúc đẩy hoạt động nghiên cứu trong cộng đồng ASOSAI. Giai đoạn 2009-2012, KTNN đã chủ động đăng cai tổ chức Cuộc họp Đề án Nghiên cứu lần thứ 9 với chủ đề: “Đánh giá và cải thiện hệ thống kiểm toán nội bộ và mối quan hệ giữa các đơn vị kiểm toán nội bộ và cơ quan kiểm toán tối cao”; Cuộc họp lần thứ 2 Đề án Nghiên cứu lần thứ 10 với chủ đề: “Kiểm toán để đánh giá chống tham nhũng và rửa tiền”. Từ năm 2015, KTNN tích cực tham gia vào các hoạt động thuộc Đề án Nghiên cứu lần thứ 11 của ASOSAI với 2 chủ đề “Phương pháp xây dựng kế hoạch kiểm toán dựa trên rủi ro” và “Kiểm toán đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP”.

Ngoài ra, KTNN còn tham gia Chương trình hợp tác kiểm toán 3i của IDI và ASOSAI về chủ đề Quản lý thiên tai. Hiện nay, KTNN cũng đang tích cực tham gia Nhóm công tác Kiểm toán môi trường của ASOSAI (ASOSAI WGEA). Năm 2014, KTNN Việt Nam đã đăng cai tổ chức thành công Hội thảo ASOSAI lần thứ 5 về Kiểm toán môi trường và Cuộc họp nhóm lần thứ 4 của ASOSAI WGEA. Đây là các sự kiện diễn ra 2 năm 1 lần và là diễn đàn cho các SAI trong cộng đồng ASOSAI chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm về kiểm toán môi trường và các vấn đề liên quan. Bằng các hoạt động này, KTNN đã đóng góp một phần không nhỏ vào quá trình hợp tác, hội nhập cũng như nâng cao năng lực kiểm toán của các SAI thành viên trong cộng đồng ASOSAI.

Trong khuôn khổ hợp tác đào tạo với các thành viên ASOSAI, KTNN đã thể hiện vai trò thành viên tích cực thông qua các hoạt động đào tạo nguồn nhân lực cho KTNN Lào. Cụ thể, kể từ năm 2000 tới tháng 10/2017, KTNN đã giúp KTNN Lào đào tạo 117 lượt kiểm toán viên trong các lĩnh vực: tổ chức kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN, ngân sách địa phương, ngân sách Bộ, ngành, DNNN, các tổ chức tài chính ngân hàng; mối quan hệ phối hợp giữa KTNN và đơn vị được kiểm toán; vai trò của KTNN trong phòng, chống tham nhũng và kiểm toán đối với các biểu hiện không minh bạch trong đơn vị sử dụng ngân sách công, thực hiện kiến nghị của các đơn vị được kiểm toán… Riêng năm 2017, KTNN đã hỗ trợ đào tạo kiểm toán viên KTNN Lào trong các lĩnh vực: kiểm toán quản lý thu NSNN, đảm bảo chất lượng kiểm toán, kiểm toán chi ngân sách cho các dự án giao thông đường bộ, lập kế hoạch kiểm toán, kiểm toán lĩnh vực viễn thông, kiểm toán chương trình mục tiêu quốc gia… Đồng thời, KTNN cũng tổ chức các buổi đào tạo, trao đổi kinh nghiệm song phương với KTNN Lào hướng tới mục tiêu tăng cường năng lực, kỹ năng tổ chức cho cán bộ của 2 cơ quan.

Cùng với sự chủ động, tích cực hợp tác nghiên cứu và đào tạo, năm 2012 và 2015, KTNN còn tham gia Cuộc kiểm toán hợp tác về lưu vực sông Mê Kông với KTNN Thái Lan, Lào, Campuchia, Myanmar và tiến hành kiểm toán thực địa tại một số tỉnh thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Trong khuôn khổ chương trình kiểm toán chung, KTNN còn đăng cai tổ chức Hội thảo tiền kiểm toán chuẩn bị cuộc kiểm toán. Hội thảo đã thảo luận về các chủ đề kiểm toán có liên quan đến lưu vực sông Mê Kông và thống nhất phương thức tổ chức thực hiện cuộc kiểm toán hợp tác cho các SAI tham gia, góp phần vào thành công của cuộc kiểm toán chung. Kết quả kiểm toán cho thấy, tác động lớn nhất của việc xây dựng các đập thủy điện trên thượng nguồn đối với hạ nguồn nói chung và Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng là lượng phù sa đã bị giảm, kéo theo xói lở. Việc hướng tới phát triển bền vững không thuộc về từng quốc gia riêng lẻ mà trở thành vấn đề mang tính toàn cầu.

Bên cạnh đó, KTNN còn phối hợp với KTNN Liên bang Nga kiểm toán Liên doanh Nga - Việt Vietsovpetro giai đoạn 2011-2015. Hoạt động kiểm toán tập trung đánh giá: việc tuân thủ của các bên tham gia liên doanh đối với những điều khoản trong Hiệp định liên Chính phủ; các hoạt động của liên doanh liên quan đến việc phát triển các mỏ dự trữ tại khu 09-1 trên thềm lục địa Việt Nam và bán các sản phẩm từ khí hidrocacbon. Kết quả kiểm toán xác nhận, Vietsovpetro hoạt động có hiệu quả và là một liên doanh có vị trí quan trọng không chỉ ở Việt Nam mà đối với cả các nước trong khu vực. Báo cáo kiểm toán chung cũng đã đưa ra các khuyến cáo giúp Vietsovpetro nâng cao hơn nữa tính hiệu quả của hoạt động sản xuất, kinh doanh; trong đó cần cơ cấu lại chi phí, cắt giảm các chi phí gián tiếp. Cuộc kiểm toán này đã góp phần tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa 2 cơ quan, cùng nỗ lực hoạt động vì lợi ích chung của nền kiểm toán khu vực và thế giới.

Sự hợp tác chặt chẽ giữa KTNN và các SAI thành viên trong ASOSAI không chỉ mang lại kết quả kiểm toán thiết thực mà còn là cơ hội để KTNN có những đóng góp tích cực với Tổ chức khu vực này. Đồng thời, việc chủ động hội nhập sâu rộng và tham gia thực chất hơn vào các hoạt động của Tổ chức giúp KTNN Việt Nam nâng cao vai trò, vị thế và uy tín trong cộng đồng ASOSAI.