Kiểm toán Chuyên đề về quản lý thu và việc thực hiện nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp có giao dịch liên kết

                

KTNN đánh giá việc tổ chức thực hiện công tác chống thất thu NSNN của địa phương đối với quản lý giá giao dịch liên kết - Ảnh minh họa

KTNN vừa ban hành Đề cương hướng dẫn cuộc kiểm toán nói trên. Theo đó, mục tiêu chung của cuộc kiểm toán là đánh giá việc tổ chức thực hiện công tác chống thất thu NSNN của địa phương (UBND tỉnh, thành phố; cơ quan thuế và các đơn vị chức năng có liên quan) đối với quản lý giá giao dịch liên kết.

         

Giao dịch liên kết là giao dịch giữa các bên có quan hệ liên kết. Các bên có quan hệ liên kết là các bên: có tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc điều hành, kiểm soát, góp vốn vào DN; cùng chịu sự điều hành, kiểm soát trực tiếp hoặc gián tiếp bởi một tổ chức hoặc cá nhân; cùng có một tổ chức hoặc cá nhân tham gia góp vốn; các DN được điều hành, kiểm soát bởi các cá nhân có mối quan hệ mật thiết trong cùng một gia đình.

Đánh giá sự tuân thủ pháp luật, quy trình nghiệp vụ trong công tác quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết của cơ quan thuế; việc tuân thủ pháp luật về kê khai, xác định giá giao dịch liên kết, kê khai thuế của DN có giao dịch liên kết.

Đánh giá tính hiệu lực, hiệu quả trong việc thực hiện chính sách quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết (trọng tâm là đánh giá việc quản lý kê khai, công tác thanh tra, kiểm tra).

Đánh giá việc thực hiện nghĩa vụ với NSNN của các DN có giao dịch liên kết; việc tuân thủ quy định pháp luật trong kê khai hồ sơ giá chuyển giao của các DN có giao dịch liên kết.

Thông qua kiểm toán, KTNN sẽ chỉ ra thiếu sót, sai phạm (nếu có) trong việc thực hiện các luật và chính sách thuế đối với DN có giao dịch liên kết; xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân, kiến nghị xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật; chỉ ra các bất cập về cơ chế, chính sách đối với việc quản lý thu, thực hiện nghĩa vụ thuế của DN có giao dịch liên kết để kiến nghị với cơ quan thẩm quyền chấn chỉnh, sửa đổi, bổ sung.
                

KTNN đánh giá việc thực hiện nghĩa vụ với NSNN của các DN có giao dịch liên kết - Ảnh minh họa

Theo Đề cương, nội dung kiểm toán chung là: kiểm toán đánh giá việc tuân thủ quy định, tính hiệu lực, hiệu quả trong việc thực hiện chính sách quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết; trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết;

Việc chỉ đạo của UBND tỉnh, thành phố; việc phối hợp giữa cơ quan thuế với các cơ qua chức năng trong hoạt động chống thất thu NSNN đối với các DN có giao dịch liên kết;

Việc chỉ đạo, điều hành của cục thuế các địa phương đối với việc chống thất thu NSNN qua hoạt động quản lý thuế DN có giao dịch liên kết;

Công tác quản lý đối tượng nộp thuế, quản lý kê khai thuế đối với người nộp thuế có giao dịch liên kết;

Việc quản lý rủi ro trong quản lý thuế, công tác lập kế hoạch và tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra thuế đối với DN có giao dịch liên kết;

Kiểm tra, đối chiếu việc tuân thủ nghĩa vụ với NSNN của đơn vị có giao dịch liên kết;

Thông qua kết quả kiểm toán, KTNN chỉ ra các bất cập, hạn chế về cơ chế chính sách.

Phạm vi kiểm toán là giai đoạn 2017-2020 và các thời kỳ trước sau có liên quan.

KTNN sẽ kiểm toán tại cục thuế, chi cục thuế; đồng thời kiểm tra, đối chiếu DN có giao dịch liên kết, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng thương mại (nếu cần thiết).

Về giới hạn kiểm toán, KTNN Thực hiện đối chiếu số liệu của người nộp thuế tại trụ sở cơ quan thuế, không đối chiếu số liệu tại trụ sở của người nộp thuế. Trường hợp cần thiết đối chiếu tại trụ sở của người nộp thuế thì thực hiện theo quy định của KTNN về kiểm tra, đối chiếu tại các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán của KTNN./.
         

Thông qua kiểm tra, đối chiếu thuế, KTNN từng phát hiện một số dấu hiệu hành vi chuyển giá của các DN có giao dịch liên kết như: Mua nguyên liệu trong cùng tập đoàn với giá cao làm cho giá vốn bị lỗ hoặc lợi nhuận thấp; bán sản phẩm, hàng hóa dịch vụ cho công ty mẹ thấp; các chi phí cho công ty mẹ phân bổ cho công ty con, các khoản thanh toán trong nội bộ tập đoàn không minh bạch; chi trả các khoản nhãn hiệu, bản quyền, chi phí đào tạo rất cao; giao dịch với các công ty có thuế suất ưu đãi hoặc công ty có trụ sở tại “thiên đường thuế”; trả lãi vay cho các bên liên kết cao hơn lãi suất ngân hàng hoặc cho vay không lãi suất nhằm chuyển lãi về cho bên liên kết lỗ hay được ưu đãi thuế TNDN…         Năm 2018, KTNN khu vực IV đã kiến nghị Cục Thuế TP.HCM xem xét số liệu khai thuế của các DN có giao dịch liên kết có phát sinh lãi vay số thuế thu nhập DN là 166 tỷ đồng, điều chỉnh giảm lỗ 2.302 tỷ đồng./.