Đại học Zambia đang phải gánh những khoản nợ khổng lồ. Ảnh: gordylentz
Khoản nợ 150,8 triệu USD
UNZA là trường đại học lớn nhất của Zambia, được thành lập theo Đạo luật Nghị viện số 66 năm 1965, Trường có hai cơ sở tại Thủ đô Lusaka với gần 160 chương trình đào tạo đại học và sau đại học.
Mới đây, Tổng Kiểm toán đã công bố Báo cáo kiểm toán do Hãng Grant Thornton được ủy quyền thực hiện kiểm tra tình hình tài chính của Trường. Báo cáo kiểm toán chỉ ra hàng loạt sai phạm và những bất cập tại đây. Điển hình là tình trạng quản lý tài chính yếu kém, lỏng lẻo khiến Trường đang gánh khoản nợ gần 2,82 tỷ Kwacha Zambia (ZMW), tương đương 150,8 triệu USD. Số tiền này gồm các khoản: nợ cơ quan thuế 1,62 tỷ ZMW, nợ Quỹ Lương hưu quốc gia 1,2 tỷ ZMW trong khoảng thời gian từ năm 2013-2018; chưa kể đến khoản nợ tiền đóng bảo hiểm cho người lao động 9,8 triệu ZMW cũng trong khoảng thời gian này.
Xem xét hồ sơ tài chính tại Đại học, các kiểm toán viên nhận thấy, số tiền 2,82 tỷ ZMW đã được khấu trừ từ ngân sách của Trường và được báo cáo là đã thanh toán các khoản nợ kể trên. Tuy nhiên, thực tế từ ngày 31/12/2018, số tiền này vẫn chưa được nộp. Do đó, UNZA phải gánh cả tiền nợ gốc và bị phạt nhiều khoản lãi, phụ phí...
Trong tình hình UNZA nợ đọng nghiêm trọng như vậy, ông Luke Mumba - Phó Hiệu trưởng của Trường - lại được nhận một khoản phụ cấp đặc biệt từ tháng 9/2016 đến tháng 12/2019 với tổng số tiền 112.000 ZMW. Báo cáo kiểm toán xác định số tiền này bị chi sai quy định và cũng chưa được Hội đồng Nhà trường phê duyệt. Ông Luke Mumba cho biết, số tiền này là lương trả cho người giúp việc và đầu bếp của ông. Không những thế, ông và trợ lý của mình đã được tăng lương nhiều lần mà không có quyết định chính thức nào.
Ban Lãnh đạo UNZA giải trình rằng, để xảy ra khoản lỗ lớn như trên do Trường đã không nhận được các khoản giải ngân kinh phí hỗ trợ hoạt động của Chính phủ kịp thời. Hơn thế, các khoản tài trợ của Chính phủ cho Trường thấp hơn chi phí hoạt động khiến UNZA không đủ khả năng thanh toán các khoản chi phí đúng hạn theo quy định. Ban Lãnh đạo cũng mong đợi Chính phủ sẽ có những biện pháp giúp Trường giải quyết tình trạng khủng hoảng tài chính hiện tại.
Lỏng lẻo trong quản lý kết quả thi
Bên cạnh tình hình tài chính khủng hoảng, Báo cáo kiểm toán cũng đặc biệt lên án tình trạng gian lận trong công tác quản lý kết quả học tập của sinh viên. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đào tạo nói chung, đến uy tín của Trường và gây nhiều bất bình trong sinh viên.
Kết quả kiểm toán cho thấy, từ năm 2015 đến 2017, gần 30.660 hồ sơ sinh viên đã được thay đổi kết quả học tập, số điểm của sinh viên trong năm 2018 đã được nâng lên và không có tài liệu hợp lệ nào giải trình cho việc sửa kết quả này. Ban Lãnh đạo UNZA cũng chưa đưa ra được lời giải thích thỏa đáng cho việc sửa điểm của một số lượng lớn hồ sơ sinh viên như vậy. Đến tháng 11/2019, Ban Lãnh đạo Trường vẫn chưa bổ sung tài liệu nào giải trình về những thay đổi trong kết quả học tập của sinh viên.
Không những thế, các kiểm toán viên còn phát hiện 4.070 kết quả thi của sinh viên đã bị sửa từ điểm cao xuống điểm thấp hơn, 7.983 kết quả của các sinh viên khác bị sửa từ có điểm thành “điểm liệt”. Những việc sửa điểm nghiêm trọng này cũng không có công văn, quyết định nào từ phía Ban Lãnh đạo Trường.
Một số quản lý của Trường đã đổ lỗi tình trạng trên là do hệ thống thông tin gặp phải một số trục trặc. Hệ thống được thiết kế để tự động lưu kết quả thi của sinh viên, đôi khi không do nhân viên của Trường thực hiện, đôi khi hệ thống bị khóa...
Ban Lãnh đạo UNZA cho biết sẽ sớm bổ sung các công văn về việc sửa chữa kết quả thi của sinh viên và sẽ cố gắng khắc phục tình trạng hệ thống lưu trữ hồ sơ bị lỗi, ngoài ra, Ban Lãnh đạo từ chối đưa ra bình luận.
THANH XUYÊN
