IFAC đưa ra lời kêu gọi cần củng cố hiệu quả hoạt động của các UBKT trên toàn cầu. Ảnh: IFAC
Vai trò quan trọngcủa ủy ban kiểm toán
Một số vụ phá sản lớn gần đây phải kể đến trường hợp Carillion, công ty xây dựng lớn thứ hai Vương quốc Anh, bị đóng cửa ngày 15/01/2018 với khoản nợ gần 7 tỷ Bảng; sự phá sản của Tập đoàn Đầu tư và Tư vấn tài chính LCF của Anh khiến Cơ quan Quản lý tài chính Anh bị buộc tội vì để xảy ra những sai phạm tồi tệ nhất trong hơn một thập kỷ qua.
Nam Phi cũng chứng kiến sự thất bại của hàng loạt DNNN lớn, như: Công ty Điện lực Eskom lớn nhất châu Phi - 1 trong 7 công ty điện lực lớn nhất thế giới, Hãng Hàng không quốc gia Nam Phi. Tại Malaysia, vụ bê bối 1MDB năm 2015 gây chấn động toàn thế giới khi Thủ tướng Najib Razak bị cáo buộc chuyển hơn 700 triệu USD từ ngân sách Công ty 1MDB của Chính phủ vào tài khoản cá nhân...
Trước tình hình trên, IFAC cùng nhiều tổ chức hoạt động trong lĩnh vực kiểm toán trên toàn cầu đã có nhiều cuộc thảo luận, tập trung bàn giải pháp giúp nâng cao công tác quản trị DN, chất lượng hoạt động của các UBKT. Để không rơi vào nguy cơ bị phá sản, các công ty, DN, tổ chức cần phát huy trách nhiệm cao nhất đối với tính toàn vẹn và chính xác của các báo cáo tài chính; đảm bảo công tác kiểm soát nội bộ, áp dụng các chính sách kế toán phù hợp; giám sát chặt chẽ các hãng kiểm toán độc lập. Những trách nhiệm quan trọng này thường được ủy quyền cho UBKT. Các UBKT hoạt động hiệu quả sẽ góp phần củng cố niềm tin đối với các báo cáo tài chính.
Theo IFAC, trách nhiệm của các UBKT trên toàn cầu đang dần được mở rộng, ngoài việc giám sát các báo cáo tài chính, họ cũng phải chịu áp lực ngày càng tăng để giám sát các rủi ro trọng yếu. Trách nhiệm của các UBKT cũng rất khác nhau giữa các khu vực, ngành nghề.
Cần đáp ứng yêu cầungày càng cao
Trong một báo cáo mới được công bố, IFAC đã chỉ ra các yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của UBKT. Vấn đề đầu tiên là củng cố tính minh bạch trong mọi hoạt động giúp cung cấp cái nhìn sâu sắc về các vấn đề quan trọng, đặc biệt liên quan đến các báo cáo tài chính, đồng thời, thẳng thắn chỉ ra các vướng mắc, thiếu sót.
UBKT cũng được yêu cầu cung cấp thông tin phong phú hơn, đáp ứng kỳ vọng của các nhà đầu tư và các bên liên quan. Hằng năm, tại Hoa Kỳ, Trung tâm Chất lượng kiểm toán thường xuyên thực hiện các cuộc đánh giá về chức năng thông tin của UBKT tại 500 công ty lớn nhất trên Sàn Giao dịch chứng khoán New York.
Một nghiên cứu của Hội đồng Báo cáo tài chính Anh năm 2016 chỉ ra rằng, việc công bố những rủi ro trong Báo cáo tài chính của UBKT có liên kết chặt chẽ với báo cáo của kiểm toán viên về các vấn đề kiểm toán trọng yếu. Ngoài ra, yếu tố giao tiếp cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện hoạt động của UBKT, bao gồm giao tiếp bằng văn bản và trực tiếp, chính thức và không chính thức, giao tiếp với quản lý, kiểm toán viên nội bộ, kiểm toán viên độc lập, giao tiếp với bộ phận tài chính và hội đồng quản trị của DN. UBKT cần bám sát những thông tin từ ban lãnh đạo về những rủi ro, thách thức và cơ hội trong DN; đối thoại liên tục với kiểm toán viên để giải quyết vấn đề…
Bên cạnh đó, để nâng cao năng lực của UBKT, vấn đề nâng cao kỹ năng và chuyên môn được đánh giá vô cùng quan trọng. Các chương trình đào tạo được coi là rất cần thiết để đảm bảo các kiểm toán viên không ngừng củng cố, nâng cao kiến thức về hoạt động kế toán, kiểm toán và các báo cáo của DN; đồng thời, cần thường xuyên tìm hiểu các vấn đề, công nghệ mới cũng như tác động của chúng đối với hoạt động kinh doanh và tương lai của ngành nghề kiểm toán.
Với khối lượng công việc và tính phức tạp ngày càng gia tăng, UBKT cần vạch ra các phương pháp làm việc hiệu quả để hoàn thành trách nhiệm giám sát của mình. Cụ thể, các UBKT cần xác định rõ phạm vi trách nhiệm; phối hợp với các bộ phận khác để tăng hiệu quả công việc; tiến hành họp định kỳ với đội ngũ kiểm toán viên…
Vấn đề cuối cùng là UBKT cũng cần có tiếng nói trong quá trình bổ nhiệm giám đốc tài chính cho DN. Năm 2018, hãng kiểm toán EY tại Anh từng công bố Báo cáo “Bổ nhiệm giám đốc tài chính đáp ứng những thay đổi nhanh chóng - Vai trò của ủy ban kiểm toán”, qua đó, khuyến nghị UBKT cần được tham gia vào quá trình bổ nhiệm giám đốc tài chính của các DN.
THANH XUYÊN
