Phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro: Chìa khóa của các công ty kiểm toán độc lập

(BKTO) - Phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro được các công tykiểm toán độc lập áp dụng nhằm mục tiêu tập trung nguồn lực để thực hiện kiểmtoán các nội dung có rủi ro lớn, có thể chứa đựng sai sót trọng yếu trong Báocáo tài chính. Trong quá trình phát triển đáp ứng yêu cầu của thị trường,phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên rủi ro được coi là chìa khóa để cáccông ty kiểm toán độc lập giải quyết những vấn đề đặt ra cũng như nâng cao chấtlượng hoạt động kiểm toán.



Phương pháp kiểm toán hữu ích

Ông Trần Phú Sơn - Phó Tổng Giám đốc EY Việt Nam - cho rằng, phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro có thể giảm thiểu khả năng mục tiêu kiểm toán không được đáp ứng do hạn chế về nguồn lực, kiểm tra 100% giao dịch nhưng không phát hiện được rủi ro; giúp nguồn lực kiểm toán chú trọng vào các nội dung có thể chứa đựng nhiều sai sót trọng yếu; nâng cao tính hiệu quả và đảm bảo chất lượng của cuộc kiểm toán… Ba yếu tố quan trọng của phương pháp kiểm toán này là chương trình kiểm toán; chuẩn mực kiểm toán (CMKT) và hệ thống mẫu biểu; hệ thống công nghệ thông tin. Để hướng dẫn việc thực hiện kiểm toán dựa trên rủi ro, EY Việt Nam đã có những hướng dẫn rất cụ thể dựa trên các CMKT của EY quốc tế.

EY GAM được xây dựng như một phương pháp kiểm toán Báo cáo tài chính nhất quán cho các kiểm toán viên của EY trên toàn thế giới.Ảnh: TK
Theo ông Vũ Đức Nguyên - Phó Tổng Giám đốc Deloitte Việt Nam, ngay từ ban đầu hoạt động, Deloitte đã thực hiện kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro, xác định trọng yếu. Trên thực tế, Deloitte cũng nhận thấy công việc này rất khó khăn, bởi đã là trọng yếu thì chứa đựng cả định tính và định lượng. Do đó, Deloitte toàn cầu đã đưa ra khung hướng dẫn, trong đó, cũng giống như EY, Deloitte nhấn mạnh người thực hiện là quan trọng nhất.

Trong trường hợp Deloitte kiểm toán một DN niêm yết, thông thường đối tượng quan tâm nhất là lợi nhuận trong Báo cáo tài chính. Nhưng trên thực tế, có DN hoạt động rất tốt, doanh thu cao mà vẫn lỗ, hoặc trong trường hợp lợi nhuận của DN gần như bằng 0. Nếu áp dụng theo tỷ lệ lợi nhuận thì mức trọng yếu trong trường hợp này là không phù hợp. Vì vậy, Deloitte đã kết hợp nhiều chỉ tiêu để xác định mức trọng yếu tổng thể đối với Báo cáo tài chính.

Đối với EY, phương pháp kiểm toán tổng thể (EY GAM) cũng đã được xây dựng nhằm xác định, đánh giá, đồng thời xử lý các rủi ro trong quá trình kiểm toán. Chi tiết hơn, EY bắt đầu từ việc tìm hiểu hoạt động kinh doanh của DN nhằm xác định được các rủi ro gian lận. Ở bước tiếp theo, EY sẽ đưa ra ma trận đánh giá rủi ro. Cuối cùng, dựa trên các rủi ro đã được xác định, đánh giá, EY sẽ có các phương pháp kiểm toán, thủ tục kiểm toán đáp ứng các yêu cầu đặt ra.

Cách xác định rủi ro

Để xác định rủi ro, EY dựa trên các nhân tố ảnh hưởng chung và các nhân tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của DN. Muốn vậy, theo ông Trần Phú Sơn, cần phải tìm hiểu hoạt động kinh doanh của DN, trong đó dành nhiều thời gian để xác định đặc điểm hoạt động sản xuất, kinh doanh, vì từ rủi ro kinh doanh sẽ dẫn tới các rủi ro khác ở trên Báo cáo tài chính. Xác định rủi ro còn dựa vào việc tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ của DN, bao gồm: Môi trường kiểm soát, quy trình đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát và quan trọng nhất là hệ thống thông tin. EY còn thực hiện các thủ tục phân tích trong giai đoạn lập kế hoạch dựa trên quy mô và mức độ phức tạp trong hoạt động của DN.

Bên cạnh đó, EY thường tập trung vào các yếu tố dẫn tới rủi ro gian lận. Các bước đánh giá rủi ro gian lận cũng được thực hiện và đưa ra theo 2 cấp độ: Cấp độ tổng thể Báo cáo tài chính và cấp độ cơ sở dẫn liệu (dựa trên từng tài khoản trọng yếu trên Báo cáo tài chính - đó là những tài khoản có giá trị số dư lớn hoặc là các rủi ro đặc biệt do tính chất của tài khoản, các tài khoản này thường nằm trong một chu kỳ kinh doanh của DN). EY thường xác định và tìm hiểu những chu trình kinh doanh lớn, quan trọng của DN, như chu trình thu - chi tiền; chu trình doanh thu, chu trình hàng tồn kho, chu trình tài khoản cố định… Khi gắn được các tài khoản với các chu trình, EY sẽ có điều kiện tìm hiểu rõ hơn các rủi ro liên quan. Tiếp theo là xác định các thủ tục kiểm soát chính mà DN đang sử dụng để hạn chế các rủi ro đó; bước cuối cùng là xử lý các rủi ro đã phát hiện và đánh giá để đưa ra kết luận kiểm toán.

Mô hình xác định mức trọng yếu của Deloitte bao gồm một hệ thống phần mềm hướng dẫn với 3 chỉ tiêu: Loại hình công ty gì; chọn chỉ tiêu nào để xác định mức độ trọng yếu; tỷ lệ xác định là bao nhiêu. Tuy nhiên, đó chỉ là hướng dẫn, còn việc dự kiến mức trọng yếu đối với mỗi cuộc kiểm toán là do người chịu trách nhiệm kiểm toán quyết định. Trong trường hợp mức độ trọng yếu được người chịu trách nhiệm kiểm toán đưa ra mà người kiểm soát chất lượng kiểm toán chưa đồng ý thì họ có thể tham vấn bộ phận kỹ thuật quốc gia hoặc bộ phận kỹ thuật khu vực của hãng kiểm toán.

Ông Vũ Đức Nguyên chia sẻ, nguyên tắc chung của các công ty kiểm toán độc lập lớn trên thế giới là sử dụng nhiều phần mềm hỗ trợ kiểm toán: Phần mềm kiểm toán, phần mềm hỗ trợ chọn mẫu, phần mềm đánh giá tổng thể thông tin, phần mềm kiểm tra hệ thống thông tin của khách hàng. Nhờ đó có thể đánh giá cả dữ liệu đầu vào, đầu ra, quá trình xử lý dữ liệu để đưa ra kết quả cuối cùng, đánh giá khả năng bảo mật hệ thống thông tin trong trường hợp có sự tấn công từ bên ngoài.
HỒNG THOAN
Cùng chuyên mục
  • Huy động nguồn lực quốc tế chung tay xây dựng nông thôn mới
    7 năm trước Xã hội
    (BKTO) - Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, giai đoạn 2016-2020, tổngnguồn lực đầu tư cho Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới(NTM) là trên 193 nghìn tỷ đồng. Đây là con số lớn, đặc biệt trong điều kiệnNSNN còn nhiều khó khăn như hiện nay. Bên cạnh nguồn vốn cố định này, sự chungtay hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế được kỳ vọng sẽ góp phần tạo thêm động lực đểnhiều địa phương trong cả nước tiếp tục nỗ lực xây dựng NTM.
  • Những lớp học tạm bợ trông chờ… kinh phí
    7 năm trước Xã hội
    (BKTO) - Trường, lớp tạm bợ, đồ dùng học tậpthiếu thốn, hạ tầng giao thông chia cắt khiến con đường đến trường của các em họcsinh huyện vùng cao Quan Sơn (Thanh Hóa) như nối dài thêm, khó khăn thêm. Trongkhi đó, việc bố trí kinh phí để xây mới các cơ sở trường, lớp tại các địa bànhuyện miền núi như Quan Sơn vẫn là một bài toán khó…
  • Ninh Bình: Người dân vùng ngập mặn mỏi mòn chờ… nước sạch
    7 năm trước Xã hội
    (BKTO) - Tình trạng xâm nhập mặn gia tăng, trongkhi các dự án ngăn mặn, cấp nước sạch cho người dân chưa thực sự mang lại hiệuquả khiến cuộc sống của hàng nghìn hộ dân trong các vùng chịu ảnh hưởng tại tỉnhNinh Bình đang bị đảo lộn và phải đối mặt với nhiều nguy cơ tiềm ẩn khác.
  • Phát triển cây chè: Hướng đi thoát nghèo ở Tân Sơn
    7 năm trước Xã hội
    (BKTO) - Tân Sơn -huyện miền núi nghèo của tỉnh Phú Thọ, vùng quê được mệnh danh là “lãnh địa”của rừng cọ, xứ chè. Đã từ lâu, chè là cây trồng chủ đạo trong đời sống nôngnghiệp, góp phần giúp người dân nơi đây phát triển kinh tế và xoá đói, giảmnghèo. Tuynhiên, hiện nay nghề trồng chè ởTân Sơn đang gặp không ít khó khăn đòi hỏi phải có hướng đi mới để giá trị thu được từ cây chè tươngxứng với tiềm năng, thế mạnh vốn có của địa phương.
  • Đưa nước sạch về vùng nông thôn xứ Thanh
    7 năm trước Xã hội
    (BKTO) - Từ nhiều năm nay,người dân vùng nông thôn tỉnh Thanh Hóa phải sống trong tình trạng thiếu nướcsạch trầm trọng. Bởi thế, sự xuất hiện của các công trình cấp nước sạch vùng nôngthôn đang góp phần hiện thực hóa ước mơ được sử dụng nước sạch của người dân, cũngnhư làm thay đổi ý thức sử dụng nước trong cộng đồng.
Phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro: Chìa khóa của các công ty kiểm toán độc lập