Số người nhận BHXH một lần tăng hàng năm
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, trung bình mỗi năm có khoảng 600.000 - 700.000 người hưởng BHXH một lần. Thực trạng này không có xu hướng giảm mà ngày càng gia tăng. Đơn cử như tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, theo thống kê của BHXH tỉnh này, số NLĐ trên địa bàn tỉnh có nguyện vọng nhận BHXH một lần tăng dần qua từng năm. Cụ thể: Năm 2015 có 8.716 người; năm 2016 có 9.178 người; năm 2017 có 10.173 người; năm 2018 có hơn 10.000 người nhận BHXH một lần. 4 tháng đầu năm 2019, BHXH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã giải quyết trợ cấp cho hơn 4.560 người, trong đó riêng tháng 4 có tới hơn 1.500 người nhận trợ cấp BHXH một lần.
 |
| Người lao động nhận BHXH ngày càng gia tăng - Ảnh: ST |
Tại TP.HCM, số NLĐ xin hưởng chế độ trợ cấp BHXH một lần cũng tăng mạnh qua từng năm. Cụ thể, năm 2017, tổng số NLĐ nhận trợ cấp BHXH một lần hơn 88.000 người với số tiền cơ quan BHXH chi trả gần 3.300 tỷ đồng. Trong năm 2018, tổng số NLĐ nhận trợ cấp BHXH một lần là 101.000 người ( tăng 20%) với số tiền cơ quan BHXH chi trả gần 4.500 tỷ đồng. NLĐ nhận trợ cấp BHXH một lần chủ yếu làm việc ở các DN ngoài khu vực nhà nước.
Trao đổi với báo giới, Trưởng phòng Chế độ BHXH TP.HCM Trần Dũng Hà cho biết thêm, NLĐ có nhu cầu xin nhận trợ cấp BHXH một lần chủ yếu là lao động phổ thông, có tay nghề thấp, làm việc trong lĩnh vực giày da, may mặc, xây dựng với thời gian đóng BHXH từ 5-7 năm đã nghỉ việc để nhận chế độ. Những lao động này nhận tiền BHXH một lần để kinh doanh, buôn bán nhỏ hoặc quay trở về quê sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp. Do đó, hiệu quả kinh doanh rất bấp bênh, không lấy gì bảo đảm có thu nhập ổn định như làm việc tại các DN như lúc ban đầu.
Nhận BHXH một lần sẽ gây thiệt thòi lớn cho người lao động
Nhiều chuyên gia nhấn mạnh, NLĐ cần cân nhắc khi lĩnh BHXH một lần bởi không lý do gì lại lấy tích lũy cho tuổi già tiêu cho lúc trẻ. Theo Phó Giám đốc BHXH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Đặng Hồng Tuấn, NLĐ nhận BHXH một lần sẽ thiệt thòi hơn so với tích lũy để nhận lương hưu hàng tháng khi về già. Cụ thể, NLĐ đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất mức 22% tiền lương tháng thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương, trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 2 tháng lương. Như vậy, nếu nhận BHXH một lần thì mỗi năm đóng BHXH, NLĐ bị thiệt 0,64 tháng lương.
Nếu NLĐ tiếp tục đóng BHXH để được hưởng lương hưu thì ngoài lương hưu, họ còn được chi trả toàn bộ tiền mua thẻ bảo hiểm y tế. Khi người hưởng lương hưu chết, gia đình còn được trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở, thân nhân được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nếu đủ điều kiện, hoặc được hưởng trợ cấp tuất một lần với mức thấp nhất bằng 3 tháng lương hưu. Trong trường hợp nhận BHXH một lần, họ sẽ không được hưởng các chế độ kể trên.
Theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực an sinh xã hội, Nhà nước nên có quy định cho NLĐ được đóng BHXH trở lại nếu có nhu cầu dù trước đó họ đã nhận trợ cấp. Việc này cũng là hợp lý vì càng có nhiều người bảo lưu để nhận lương hưu sẽ tốt cho công tác an sinh xã hội, vì vậy nên tạo cơ hội cho đối tượng này đóng trở lại. Ngoài số tiền họ đã được nhận một lần, NLĐ có thể đóng thêm tiền lãi phát sinh (tiền lãi được tính dựa trên lãi suất mà Quỹ BHXH cho vay đầu tư) cùng với việc quy định cụ thể NLĐ nghỉ từ thời điểm nào, nhận từ thời điểm nào thì được đóng trở lại.
Bên cạnh đó các cấp, ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH. Đặc biệt, cần tăng cường công tác truyền thông để NLĐ biết được lợi ích ưu việt của việc tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già. Các Bộ ngành liên quan cần phải nghiên cứu, tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm lao động sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động tiếp tục có cơ hội việc làm thích hợp. Đồng thời, thực hiện các giải pháp nhằm khuyến khích NLĐ khi chấm dứt hợp đồng lao động lựa chọn việc bảo lưu thời gian tham gia BHXH thông qua sửa đổi chính sách theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian, giảm quyền lợi nếu hưởng BHXH một lần.
BẢO TRÂN
