Đề cập đến vấn đề này, đại biểu Quốc hộiHứa Văn Nghĩa (Trà Vinh) nêu thực tế, tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH diễn ra phổ biến. Khi người lao động muốn được giải quyết chính sách liên quan đến quyền lợi của mình thì không thể thực hiện được do DN không đóng hoặc nợ đóng BHXH với cơ quan BHXH. Do điều kiện chủ quan cũng như khách quan, nhiều người lao động không nắm được quyền lợi về BHXH, Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp của mình nên khi xảy ra những tình huống thì thiệt thòi hoàn toàn thuộc về người lao động.
Nhiều người lao động sợ mất việc làm không dám đấu tranh với chủ sử dụng lao động. Thậm chí, vì thiếu hiểu biết, một số người lao động còn thỏa thuận với chủ sử dụng lao động để không phải nộp BHXH, BHYT, Bảo hiểm thất nghiệp. Nhưng đến khi gặp các vấn đề không mong muốn như thất nghiệp, ốm đau, thai sản, tai nạn lao động… thì người lao động mất đi quyền lợi chính đáng. Chính điều này vô tình khiến người lao động tiếp tay cho DN trục lợi BHXH, BHYT, Bảo hiểm thất nghiệp.
Để khắc phục tình trạng này cũng như tình trạng nợ đóng, trốn đóng BHXH theo đại biểu Nghĩa, ngoài biện pháp của cơ quan chức năng cần sự vào cuộc của chính quyền các cấp, thậm chí cần chú trọng biện pháp mạnh như cảnh báo, răn đe, chuyển hồ sơ các vụ việc có dấu hiệu sang cơ quan điều tra khởi tố theo Bộ luật Hình sự hoặc tiến hành khởi kiện; có những chế tài xử lý nghiêm minh, thuận lợi, không để DN chây ỳ trong đóng nộp BHXH.
Còn theo đại biểu Quốc hội Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa), hiện nay vấn đề giải quyết quyền lợi của người lao động trong các DN nợ đọng, phá sản, giải thể, DN có chủ là người nước ngoài bỏ trốn đang gặp khó khăn. Theo đại biểu, để có giải pháp xử lý vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ- TB&XH) phải yêu cầu BHXH Việt Nam cung cấp tất cả các DN và số người lao động bị ảnh hưởng quyền lợi về BHXH. “Nếu có khó khăn, Chính phủ có thể trình Quốc hội đưa vấn đề giải quyết quyền lợi người lao động ở những DN này vào Nghị quyết về phát triển kinh tế xã hội hoặc chuyên đề giống như việc xử lý tiền lương cho lao động nữ bị ảnh hưởng từ 1/1/2018”- đại biểu Lợi đề xuất.
 |
| Bộ trưởng Đào Ngọc Dung phát biểu tại phiên thảo luận tổ sáng 22/5 |
Theo ước tính số nợ hiện nay khoảng 3.000 tỷ đồng chủ yếu rơi vào các DN có vốn đầu tư nước ngoài, DN liên kết và số nợ này rơi vào 2 loại DN phá sản và DN bỏ trốn. “Nợ thuế thì rõ còn nợ BHXH cho người lao động tính thế nào. Qua nghiên cứu cho thấy vướng vào 2 trường hợp. Đó là Luật BHXH không cho phép lấy từ kết dư Quỹ BHXH chi giải quyết quyền lợi cho người lao động với DN giải thể, phá sản. Luật NSNN cũng không cho phép lấy NSNN bù cho vấn đề này. Thông lệ quốc tế cũng không có nước nào làm như vậy. Nếu DN phá sản, việc giải quyết quyền lợi người lao động ở những DN này được thực hiện theo luật phá sản. Tuy nhiên, qua tìm hiểu các nước thì không có quốc gia nào làm thế và trên thực tế nếu giải quyết được cho 1 DN thì các DN khác làm thế nào bởi DN phá sản là vấn đề thường thấy trong nền kinh tế thị trường”- Bộ trưởng Dung nêu thực tế.
Cũng theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, khó khăn nhất trong giải quyết quyền lợi người lao động trong các DN có chủ bỏ trốn là không có số liệu chính thức (con người cụ thể, sổ BHXH, số nợ BHXH bao nhiêu và nợ bao nhiêu tháng). Lúc đầu, Chính phủ dự tính ban hành Nghị định xử lý nhưng thẩm định của các cơ quan không cho phép. Bộ LĐ-TB&XH đã giao cho BHXH Việt Nam bằng mọi cách tính toán bằng được ra con số cụ thể để có hướng xử lý.
Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH thông tin thêm, vừa qua Chính phủ yêu cầu trả sổ BHXH cho từng người lao động cũng như cập nhật tình hình thu nộp BHXH của từng cá nhân thông qua tin nhắn điện thoại và mọi người có quyền cập nhật và biết được tháng này DN đóng BHXH cho người lao động chưa. Theo Bộ trưởng, để khắc phục tình trạng không đóng nộp BHXH thì việc tập trung thực hiện công nghệ thông tin, công khai và minh bạch là giải pháp quan trọng nhất. Ngoài ra, Chính phủ cũng có báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội về vấn đề nợ đóng BHXH của các DN phá sản, giải thể để đại biểu Quốc hội nắm được.
Bài và ảnh: KIM AN
